ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΞΕΝΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ 1914 - 1923 ΣΤΟΝ ΠΟΝΤΟ

(του Κοϊμτσίδη Χρόνη)
  • Λίγες μέρες πριν μπουν στην Τραπεζούντα τα Ρωσικά στρατεύματα, ο νομάρχης της πόλης, Μεχμέτ Τζεμάλ Ασμή, σε σύντομη τελετή παραδόσεως της Τραπεζούντας είπε στον Μητροπολίτη Χρύσανθο και στους πρόκριτους της πόλης
    "Από τους Έλληνες πήραμε την χώρα αυτή και στούς Έλληνες την επιστρέφουμε"
     "ΤΑΜΑΜΑ" Γιώργου Ανδρεάδη σελ. 59

  • O Λόρδος Κόρζον, αργότερα υπουργός Εξωτερικών της Αγγλίας, που βρισκόταν στον Πόντο τον καιρό της ανταλλαγής είπε τότε:
    "Θα παρέλθουν εκατό έτη για να αντιληφθεί η Ευρώπη και να κλαύση διότι εγκατέλειψαν οι Έλληνες τη Μικρά Ασία"
     "ΕΙΜΑΣΤΕ ΠΟΝΤΙΟΙ" Ε. Ζάχου σελ. 206

  • Ο Αμερικανός ταγματάρχης Γιόουελ πρόεδρος μιας αμερικανικής επιτροπής βοηθημάτων, που επισκέφθη τις μαρτυρικές αυτές περιοχές (σ.σ. αναφέρεται στις περιοχές εξορίας Σεβάστεια, Μαλάτεια, Χαρπούτ, Ντιγιαρμπακίρ), γράφει στην έκθεση του προς την Αμερικανική κυβέρνηση μεταξύ άλλων τα εξής:
    "Οι εκτοπισθέντες ήρχισαν να καταφθάνουν τον Οκτώβριο του 1921 εις Χαρπούτ. Δηλαδή τα απομεινάρια των εκτοπιζομένων, διότι εκ 30.000, μόλις 5.000 έφθασαν εις Χαρπούτ, των λοιπών φονευθέντων και αποθανόντων καθ’οδόν...
    ... Εις εκ των εν τη υπηρεσία της επιτροπής βοηθημάτων εμέτρησε καθ’οδόν 1.500 πτώματα. Δύο χιλιάδες απέθαναν επί των δημοσίων οδών, ανατολικώς του Χαρπούτ (σ.σ. περίπου 600 χιλ από τη Σαμψούντα). Είδον εγώ ο ίδιος τα πτώματα των κατακείμενα κατά μήκος των ατελεύτητων οδών, βορά των σκύλων, των λύκων και γυπαετών....
    ... Οπισθεν των συνοδειών οι Τούρκοι αξιωματικοί και στρατιώται προβαίνουσιν εις ανηκούστους βιασμούς γυναικών και παρθένων τας οποίας εγκαταλείπουν ημιθανείς δια να αποθάνουν επι των οδών...
    ... Καθ’όλον το μήκος των οδών πας Τούρκος έχει την άδειαν να εκλέγη οιανδήποτε θέλει γυναίκα ή νεάνιδα εκ της τραγικής συνοδείας. Είς όλας τα δημοσίας οδούς είναι εγκατεσπαρμένα πτώματα Ελλήνων, υπέρ τα οποία ίπτανται σμήνη ορνέων..."
    "ΤΟΠΑΛ ΟΣΜΑΝ" Γ.Ν. Λαμψίδη σελ. 296-297

  • Η Αμερικανίδα Ruth Compton σε επιστολή της στην μητέρα της, γράφει μεταξύ των άλλων:

    " ... Ηταν μιά τρομερή κατάσταση: Η κυβέρνηση προσπαθούσε να σκοτώσει εκείνους ακριβώς που εμείς προσπαθούσαμε να κρατήσουμε ζωντανούς".
    (αναφερόμενη στα γεγονότα του 1922 της πόλης Μερζιφούντα, κοντά στην Αμάσεια)
    "ΞΗΜΕΡΩΝΕΙ ... 45 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕ ΤΟ ΚΟΛΕΓΙΟ ΑΝΑΤΟΛΙΑ" Carl C. Compton σελ. xiv, Θεσσαλονίκη 1997